สังฆทานที่ดีควรมีหลักการเลือกอย่างไร? (การเลือกสังฆทานสำหรับทำบุญถวายพระ)

[siritidaphon]

สังฆทานที่ดีควรมีหลักการเลือกอย่างไร? (การเลือกสังฆทานสำหรับทำบุญถวายพระ)

เมื่อพูดถึงสังฆทาน คนส่วนใหญ่จะนึกถึงถังสีเหลืองที่มีข้าวของหลายอย่างบรรจุไว้ภายใน
แต่ “สังฆทาน” ที่แท้จริงมีความหมายกว้างกว่านั้นมากค่ะ และในวันนี้เรามารู้จักกับคำว่า สังฆทานให้มากขึ้นกันดีกว่า

สังฆทานคืออะไร?
สังฆทาน แยกคำได้ว่า “สังฆะ” แปลว่า หมู่ กลุ่ม หรือส่วนรวม และ “ทาน” แปลว่าการให้ ความหมายโดยรวมคือ ถวายเป็นของสงฆ์
ดังนั้นคำว่า สังฆทาน แปลได้ว่า เป็นทานที่ตั้งใจถวายแก่พระสงฆ์โดยไม่เจาะจงรูปใดรูปหนึ่ง ให้เป็นของส่วนรวม
โดยจะถวายอะไรก็ได้ที่เหมาะสมกับชีวิตสมถะของพระภิกษุสงฆ์ตามกำลังทรัพย์และกำลังศรัทธา
เป็นการแสดงถึงความตั้งใจจะถวายด้วยศรัทธาอันเป็นสาธารณะ และนี้แหละคือความหมายของคำว่าสังฆทาน

ผู้ที่ถวายสังฆทานจะได้ทาน 3 ประการ ดังนี้

1. วัตถุทาน – ช่วยลดความตระหนี่ของผู้ถวาย ฝึกเป็นผู้ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน
2. อภัยทาน – ช่วยลดความโกรธ ฝึกรู้จักการให้อภัยโดยการแผ่เมตตาหลังการทำบุญ
3. ธรรมทาน – การถวายหนังสือแด่พระสงฆ์เมื่อท่านนำไปอ่านแล้วเกิดความรู้ ถือเป็นทานที่เกิดจากการให้ธรรมะ

ชุดสังฆทานควรมีอะไรบ้าง?

สังฆทาน: ของที่สามารถนำไปถวายเป็นสังฆทานได้ นิยมใช้เป็น ปัจจัยสี่ (ยกเว้นที่อยู่อาศัย) รวมถึงเครื่องอุปโภคบริโภคต่าง ๆ ซึ่งพระสงฆ์สามารถนำของในสังฆทานนั้นไปใช้ประโยชน์ได้จริง ดังต่อไปนี้

1) อาหาร และ เครื่องดื่ม

สังฆทานอาหารและสังฆทานเครื่องดื่ม หลายคนอาจไม่รู้ว่า เราสามารถนำอาหารมาถวายเป็นสังฆทานได้ จริง ๆ แล้วไม่ว่าจะเป็นข้าว ผลไม้อบแห้งต่าง ๆ แยมทาขนมปัง รวมถึงอาหารกระป๋อง อาหารแห้ง ก็สามารถนำมาใส่ชุดสังฆทานถวายได้ เพราะพระสงฆ์สามารถฉันเพื่อบำรุงร่างกายเป็นกำลังในการทำงานเพื่อศาสนาต่อไป อีกทั้งเรายังสามารถถวายเครื่องดื่มต่าง ๆ ในชุดสังฆทานได้อีกด้วย เช่น

– น้ำดื่ม เป็นสิ่งที่ช่วยบำรุงร่างกายและประทังความหิวกระหายระหว่างวันโดยไม่ผิดศีล แต่มีข้อควรระวังคือ ไม่ควรจัดชุดสังฆทานน้ำดื่มรวมกับน้ำยาล้างจานหรือน้ำยาล้างห้องน้ำเด็ดขาด เพราะน้ำจะดูดซึมกลิ่นเข้าไป พระไม่สามารถดื่มได้ ควรแบ่งแยกของในสังฆทานให้ดีก่อนนำไปถวายพระสงฆ์
– น้ำผลไม้ เป็นน้ำปานะที่สามารถถวายเป็นสังฆทานได้ ควรเลือกน้ำผลไม้ที่มีน้ำตาลน้อย เพื่อไม่ให้พระท่านเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน และในสังฆทาน ถ้าเป็นชุดสังฆทานเครื่องดื่ม ควรจะเป็นเครื่องดื่มที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายด้วย

2) ยารักษาโรค

ยารักษาโรค เป็นสิ่งที่สำคัญที่ควรถวายในชุดสังฆทาน ทั้งยาสามัญประจำบ้านต่าง ๆ เช่น ยาแก้ปวดหัว ยาแก้ไอ ยาแก้ท้องอืดท้องเฟ้อเป็นต้น
หากใครต้องการจะถวายน้ำผึ้งเพื่อเป็นยาสำหรับพระสงฆ์ก็สามารถถวายได้เช่นกัน

3) เครื่องนุ่งห่ม จีวร

เราสามารถถวายเครื่องนุ่งห่ม จีวร หรือ ผ้าอาบน้ำฝนได้ เพราะเป็นของใช้ที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ เราสามารถถวายผ้าหรือเครื่องนุ่งห่มได้ดังต่อไปนี้

– จีวร อังสะ สบง รัดประคต ควรเลือกแบบที่มีความยาวและความหนาที่เหมาะสม อานิสงส์ที่เราจะได้รับคือไม่ขาดแคลน เครื่องนุ่งห่ม แล้วก็ใส่อะไรก็สบายดูดี ผิวพรรณงดงาม ผีได้รับคือมีเสื้อผ้าเครื่องทรงทิพย์
– ผ้าขนหนูที่มีสีสุภาพ เพื่อให้พระสงฆ์ได้ใช้ซับเหงื่อ เช็ดตัวหรือเช็ดสิ่งต่างๆ ซึ่งมีความหมายว่า หน้าที่การงานหรือปัญหาในชีวิตจะไม่หนักจนเกินไป สามารถแก้ไขและก้าวผ่านไปได้ด้วยดี
– รองเท้า 1 คู่ อานิสงส์ที่จะได้รับคือ จะมีสัมผัสที่ดีขึ้น เท้าเดินเหินสะดวก ตายไปมียานพาหนะทิพย์สะดวกสบาย การให้ยานพาหนะถือว่าให้ความสุข แค่รองเท้า 1 คู่ ญาติเราที่ตายโมทนาเขาจะมีความสุขขึ้น

4) เครื่องอุปโภค

เครื่องอุปโภค ควรเป็นสิ่งของที่จำเป็นเพื่อการดำรงชีวิตในปัจจุบัน เช่น

– ไฟฉาย ถ่านไฟฉาย เทียนเล่มเล็ก ธูป เพื่อให้พระสงฆ์ใช้เป็นแสงสว่างยามค่ำคืนและจุดเพื่อบูชา ถวายสักการะแด่พระพุทธเจ้า ซึ่งมีความหมายว่า แสงสว่างอันรุ่งโรจน์ในชีวิตที่โชติช่วงชัชวาล
– อุปกรณ์เครื่องเขียน เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับพระสงฆ์ หรือสามเณรในการศึกษาพระธรรมคำสั่งสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือไว้ใช้จดนัดหมายกิจนิมนต์ต่าง ๆ
– อุปกรณ์ล้างห้องน้ำ เป็นเรื่องสุขอนามัยภายในวัดที่หลายคนอาจมองข้ามไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัดที่มีญาติโยมไปทำบุญเป็นจำนวนมาก
– หนังสือธรรมะ อย่าคิดว่าพระสงฆ์ศึกษาธรรมะจากพระไตรปิฎกอยู่แล้ว จึงไม่จำเป็นต้องถวายหนังสือเกี่ยวกับธรรมะอีก เพราะเมื่อท่านเทศนาญาติโยมแล้วต้องการให้ผู้ที่มาฟังธรรมเข้าใจในสิ่งที่ท่านสอนมากขึ้น ก็ควรมีหนังสือธรรมะไว้ให้ท่านแจกประกอบคำสอนด้วย
– มีดโกน พระสงฆ์ต้องปลงคิ้วและผมอยู่ตลอดเวลาจากการสอบถามพระสงฆ์ ท่านบอกว่า มีดโกนที่ใช้งานได้ดี คือมีดโกนที่มีคม 2 ด้านตราขนนก
– แชมพู หลายคนอาจคิดว่าพระสงฆ์ไม่จำเป็นต้องใช้ยาสระผม แท้ที่จริงแล้วท่านยังต้องใช้ในการทำความสะอาดคราบเหงื่อไคลและเพื่อกำจัดเชื้อโรคต่าง ๆ บนหนังศีรษะ แต่ควรเลือกแบบที่ไม่มีกลิ่นหรือเป็นแชมพูยาจะดีกว่า
– กาน้ำชา พระสงฆ์สามารถพกติดตัวขณะแสดงธรรมหรือปฏิบัติศาสนกิจได้ การถวายสังฆทานหากจะให้ตรงกับสมณบริโภค ผู้ถวายสามารถสอบถามจากพระสงฆ์ได้เลยว่าขาดเหลือสิ่งใด เพื่อจะได้นำของมาถวายท่านได้ตรงความต้องการและเกิดประโยชน์สูงสุด